Dálkkádatbajásgeassin

Dálkkádatbajásgeassin lea oassi biras- ja suvdilvuođabajásgeassimis ja ekososiála čuvgehusas. Dálkkádatbajásgeassimis láidestit suvdilis eallinvuohkái ja aktiivvalaš riikkavulošvuhtii ja ohcat čovdosiid dálkkádatrievdama goahcamii ja rievdamii vuogáiduvvamii.

Nuoret pitävät edessään banderollia, jossa lukee: Whose future? Our future #DROPBP.
borntosnore

Dálkkádatbajásgeassima dárbu lea mannan jagiid lassánan earret eará čuovvovaš sivaid dihte:

  • Dálkkádatrievdama váikkuhusat dihttojit ain nannoseappot olles luonddus ja servodagas, sihke globála ja báikkálaš dásis. Árktalaš guovllus dálkkádat lieggana olu jođáneappot go eará máilbmi.
  • Dálkkádatrievdamii laktásit máŋggat boasttuipmárdusat ja ovdagáttut. Dálkkádatrievdamii guoski boasttu diehtu ja dan lebben ja badjelgeahčči doaladumit leat ain duođalaš čuolbma.
  • Dálkkádatrievdan lea oppalaš fenomena, mii dutkojuvvo máŋggadieđalaččat, ja man ipmirdeapmi eaktuda lávdamáhtolaš oahppama válmmašvuođaid. Lávdamáhtolaš oahppan ii vuođđuduva dušše doahpagiid meroštallamii ja muitimii, muhto baicce dasa laktásit earret eará boahtteáiggi ipmirdeapmi, fenomenaid moalkás čanastagaid ipmirdeapmi ja máhttu heivehit skáhppojuvvon dieđuid.
  • Dálkkádatrievdama ja eará birasčuolmmaid váldosivva lea luondduriggodagaid liigegolaheapmi. Suopmelaččat leat ain máilmmi álbmogiin okta, mii golaha buot eanemus. Juos buohkat golahivčče dego suopmelaččat, dárbbašuvvošedje njeallje eananspáppa.

Dutkamušat dorjot suvdilvuođabajásgeassima ollašuhttima buot skuvlendásiin 1, 2. Suopma lea riikkaidgaskasaččat ja našuvnnalaččat čatnasan ovddidit biras- ja suvdilvuođamáhtu bajásgeassima ja skuvlejumi vugiiguin 3. Maiddái vuođđooahpahusa oahppaplána vuođuštusat dorjot dálkkádatbajásgeassima ollašuhttima.4

Vuolleskuvlla dálkkádatbajásgeassin

Vuolleskuvlla dálkkádatbajásgeassima mihttomearit leat

  • oahpásnuvvat dálkkádatrievdama fenomenii, dan sivaide, čuovvumušaide ja dan čovdosiidda
  • ovddidit jurddašeami dáidduid, dego kritihkalaš jurddašeami ja sivva-čuovvumuš-gaskavuođaid ipmirdeami
  • doarjut dálkkádaga hárrái vásttolaš identitehta, doaladumiid, árvomáilmmi ja máilmmigova šaddama
  • searvadit ja movttiidahttit bargat ovttas oktasaš birrasa buorrin
  • hárjehallat servodatlaš váikkuheami ja doaibmama
  • doarjut ja hárjehit dálkkádatrievdamii laktáseaddji dovdodáidduid ovdáneami
  • dárkkodit boahtteáiggi oidnosiid
  • duddjot ja gáhttet realisttalaš doaivvu

Vuolleskuvlla dálkkádatbajásgeassima mihttomearit vuođđuduvvet Sakari Tolppanen, Essi Aarnio-Linnanvuori, Hannele Cantell ja Anna Lehtonen jagi 2017 almmustahttojuvvon holisttalaš dálkkádatbajásgeassima sihkkelmállii 6. Málle mihttomearit leat dárkkálmahttojuvvon vuolleskuvlakontekstii Suoma dálkkádatpanela raporttas jagi 20197.

Gáldut

1 Vihreän siirtymän osaamis- ja koulutustarpeet VISIOS. Tutkimushankkeen loppuraportti 2023. https://tietokayttoon.fi/julkaisut/raportti?pubid=URN:ISBN:978-952-383-463-7 

2 Learning of the competencies of effective climate change mitigation and adaptation in the education system. ClimComp -tutkimushanke 2021-2024. https://blogs.helsinki.fi/climatecompetencies/about/ 

3 Kestävän kehityksen toimikunnan strategia 2022–2030. Luonnon kantokyvyn turvaava, hyvinvoiva ja globaalisti vastuullinen Suomi. Valtioneuvoston kanslia. https://julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/163958/VNK_2022_6.pdf?sequence=1&isAllowed=y 

4 Perusopetuksen opetussuunnitelman perusteet 2014. Opetushallitus. https://www.oph.fi/sites/default/files/documents/perusopetuksen_opetussuunnitelman_perusteet_2014.pdf 

5 Pirullisen ongelman äärellä – Kokonaisvaltaisen ilmastokasvatuksen malli. Sakari Tolppanen, Essi Aarnio-Linnanvuori, Hannele Cantell & Anna Lehtonen 2017. https://www.oph.fi/sites/default/files/documents/kasvatus-5-2017-tolppanen-ym.pdf6 Kohti ratkaisukeskeistä ilmastokasvatusta. Suomen ilmastopaneeli. Raportti 1/2019. Ilkka Ratinen, Aino Kinni, Anna Muotka, Erika Sarivaara. https://lacris.ulapland.fi/ws/portalfiles/portal/5905217/Ilmastokasvatusraportti_final_1.pdf